Aikido is een Japanse krijgskunst, dat betekent dat we naast de normale omgangsregels ook te maken hebben met de Japanse etiquette. Deze regels lijken soms apart, maar als je ze begrijpt zijn ze eigenlijk best logisch.
In Japan draait veel van de omgang om respect en beleefdheid, dit heet “rei” (spreek uit ree). Dit woord wordt ook meteen gebruikt voor de meest voorkomende uiting van respect – het buigen.
Een dojo is voor Japanners een heilige ruimte, net zoals een kerk dat is voor ons, het is dan ook niet ongebruikelijk om in een tempel te trainen in Japan. Zodoende wordt er altijd gegroet bij het betreden van de zaal waarin getraind wordt, en nogmaals bij het betreden van de mat.
Groeten doe je met je handen op je bovenbenen, aan de zijkant of voorkant, terwijl je een lichte buiging maakt met een recht bovenlijf.
Aan het begin van de les gaat iedereen op de knieën op een rij zitten, tegenover het portret van de grondlegger, de meest ervaren aikidoka rechts, de minst ervaren aikidoka links. Eerst wordt er naar het portret van de grondlegger gegroet, en vervolgens groeten leraar en leerlingen elkaar terwijl zij “o negai shimasu” zeggen, dit betekent letterlijk “ik doe een verzoek” – een verzoek om respectvol samen te trainen en van elkaar te leren.
Tijdens de uitleg zitten de leerlingen ook op een rij, maar maakt de volgorde niet uit, en indien er mensen zijn die last hebben van hun knieën is kleermakerszit toegestaan. Aan het einde van de les gaat iedereen weer op de knieën op volgorde zitten en wordt er weer gezamenlijk naar het portret gegroet, vervolgens groeten leraar en leerlingen elkaar. Dit maal wordt er “arigato gozaimashita” gezegd, wat letterlijk “dank u wel” betekent – een bedank voor de gezamenlijke les.
Moet je tijdens de les van de mat af, bijvoorbeeld om naar de wc te gaan? Geef dat dan even aan bij de leraar, zodat deze weet waar je bent. Loop naar de rand van de mat en groet richting het portret. Bij terugkomst groet je weer.
Ben je te laat en is de les al begonnen? Ga dan op de rand zitten en groet richting het portret. Wacht tot je een seintje krijgt van de leraar, groet richting de leraar en zeg “o negai shimasu”.
Er wordt van je verwacht dat je verzorgd op de mat staat. Doe zoveel mogelijk je sieraden af, kan dit niet plak ze dan af met wat sporttape zodat er niets achter kan blijven haken. Dit is voor je eigen veiligheid en die van anderen. Knip je nagels (vingers en tenen!), doe indien nodig een staart in en draag neutrale onderkleding. Let erop dat je geen make-up draagt die afgeeft.