De kamiza is de plek in de dojo waar de foto van O’Sensei, en eventueel een kalligrafie, hangt. Andere dingen die vaak geëtaleerd staan als onderdeel van de kamiza zijn een wapenset en/of een vaas bloemen.
In beginsel heeft een kamiza echter niet meteen iets van doen met kalligrafie of bloemen. Het woord kamiza bestaat uit twee karakters: 上, kami, wat hoog of boven betekent, en 座, za, wat zetel of zitten betekent. Letterlijk betekent kamiza dus “hoge zetel”. Iets vrijer vertaald zou je kunnen zeggen “erezetel”. Net zoals op veel andere vlakken heeft deze hiërarchische verhouding een plekje in het bewustzijn van elke Japanner.
Wanneer een groep Japanners een ruimte betreed gaan ze volgens een vast patroon zitten. De “beste”, meest eervolle, plaats is het verst bij de deur vandaan. De deur brengt immers kou, en vroeger ook gevaar. De minst eervolle plaats is direct bij de deur, in de kou. Dit is ook de eerste persoon die moet proberen binnenkomend gevaar te stoppen.
In een sociaal gezelschap is deze erezetel gereserveerd voor de eregast, of de hoogste in rang. Voor wie dit vreemd klinkt: denk aan de stoel aan het hoofd van de tafel, met het verschil dat dit soort dingen in Japan net nog wat meer leven.
In traditioneel ingerichte ruimtes is er tegenover de ingang een soort inham in de muur, de tokonoma, waar kunst geëtaleerd wordt, meestal een kalligrafie. Dit is echter ook de plek waar de kamiza zich bevindt. Langzaamaan zijn deze twee concepten dus met elkaar verbonden geraakt. Binnen aikido staat O’Sensei uiteraard in het hoogste aanzien, en het is dus niet vreemd dat ook zijn portret wordt opgehangen bij de kamiza.
De kamiza kan nooit op dezelfde muur als de deur zitten. Als een architect het gebouw ontwerpt zal deze er juist meestal voor kiezen om te zorgen dat de muur tegenover de deur geschikt is voor een kamiza. Ook links van de deur (zoals bij Aikidojo Poort) is een populaire optie. Dit betekent dat de meest gevorderde leerlingen het verste bij de deur vandaan zitten. Minder gebruikelijk is dat de kamiza op de rechter muur zit, wat je onder andere in Hombu Dojo ziet. Een mogelijke beweegreden hiervoor kan zijn geweest dat men juist wilde voorkomen dat mensen op hierarchische volgorde gaan zitten. Met het steeds wisselende publiek in de Hombu Dojo zou dat zelfs in Japan voor chaos kunnen zorgen.
Met de kamiza zijn een aantal etiquette gemoeid. Zo is het onbeleefd om vlak voor de kamiza langs te lopen, of om met je rug naar de kamiza te wachten. Waar mogelijk is het beter om je aan een van de andere randen te positioneren. Is de mat zo groot dat dit niet lukt, draai je dan onder een hoek van 45 graden naar de kamiza toe. Verder is het netjes om bij het betreden en verlaten van de mat te groeten naar de kamiza.
Veel van de etiquette regels hebben een duidelijk relatie met veiligheid. Soms is dit verband niet zo duidelijk, en soms is het verband er niet. Toch is het belangrijk om de hoogte te zijn van deze basis regels en je best te doen ze na te leven. Zo kom je goed voor de dag, zowel in je eigen dojo maar vooral ook wanneer je ergens op bezoek gaat.