De meeste technieken binnen aikido hebben een omote en een ura kant. Maar wat betekent dat eigenlijk? Veel leraren zullen het vertalen als “voor en achter” of “direct en indirect”, maar zoals zoveel andere Japanse woorden zijn het woorden die zich lastig laten vertalen.
Omote, 表, betekent letterlijk “zichtbaar” of “voorkant”. Het wordt gebruikt voor de zichtbare kant van een papiertje wat op tafel ligt, de voorzijde van een gebouw en de kopzijde van een munt. Ura, 裏, is hier precies het tegenovergestelde van. De benedenzijde van dat papiertje op tafel, de achterzijde van een gebouw of “munt” wanneer je een muntstuk omhoog gooit.
Voor en achter
De vertaling “voor en achter” lijkt daarmee helder. Om te onthouden welke kant je op moet bij een techniek wordt vaak als ezelsbruggetje gezegd: “Omote is de Open kant” en “uRa heeft de r van Rug”. Helaas gaat dit niet op voor alle technieken. Veel technieken zoals irimi-nage en tenchi-nage vinden bijna per definitie achter uke plaats. Het is dan apart om een van de twee varianten als “voorzijde” te bestempelen. Op dat moment wordt de omote variant vaak als “directer” uitgelegd. Dit is echter geen officiële vertaling van omote. De reden dat er toch van omote en ura gesproken wordt is waarschijnlijk meer traditioneel.
Het gebruik van omote en ura is ouder dan de meeste krijgskunsten. Vroeger waren krijgskunsten voorbehouden aan de krijgersklasse (de samurai). Er waren verschillende scholen met eigen stijlen. Elke school probeerde de eigen technieken geheim te houden om zo krijgers met een andere stijl te kunnen verrassen en verslaan. Deze stijl-scholen werkten als een soort besloten familie, en het was niet ongebruikelijk om een bloedeed af te leggen, waarmee je je trouw aan een school beloofde.
Elke school deelde haar technieken op in omote en ura. Omote waren de technieken die men toonde aan nieuwkomers, degene die nog geen bloedeed hadden afgelegd, en nog geen sterke band hadden met de school. Pas wanneer iemand het vertrouwen gewonnen had kreeg hij (het waren altijd mannen) een deel van de ura technieken te zien. Hoe loyaler de leerling, hoe meer hij te zien kreeg. Ook hier zie je dus de betekenis “zichtbaar” en “verborgen” terug, alleen is het nu meer metaforisch en niet direct gerelateerd aan de positie ten opzichte van uke. Deze metaforische invulling van de termen zie je ook terug in het dagelijks leven, waar omote hetgeen is wat je aan de buitenwereld toont, en ura hetgeen wat binnenshuis blijft.
Open krijgskunst
Aikido is geen “gesloten” krijgskunst zoals bijvoorbeeld Katori Shinto Ryu dat wel is. Er is daarom geen sprake van een bloedeed, en geen sprake van verborgen technieken. Aan het einde van de tweede wereldoorlog is besloten om aikido met zoveel mogelijk mensen over de hele wereld te delen. Dit betekende meteen het einde van de techniek zoals deze uitgevoerd moet worden, en liet ruimte over voor verschillende interpretaties door verschillende leraren en beoefenaars, met alle voor- en nadelen van dien.
Omote betekent “voor” en “zichtbaar”, en kan daarnaast bij aikido duiden op een directere techniek. Ura betekent “achter” of “verscholen” en kan daarnaast bij aikido duiden op een indirecte techniek.
